Yenidoğan Sarılığı

Yenidoğan Sarılığı
Yenidoğan sarılığı nedir?

Yenidoğan sarılığı, yeni doğmuş bir bebeğin cildinin ve gözlerinin sararmasıdır. Yenidoğan sarılığı çok yaygındır ve bebeklerde kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) normal olarak parçalandığında da ortaya çıkan sarı bir boya olan bilirubin yüksek düzeyde oluştuğunda ortaya çıkabilir.

Daha büyük bebeklerde veya yetişkinlerde, karaciğer bilirubini işlemden geçirir ve daha sonra onu bağırsaklardan atar. Bununla birlikte, yeni doğmuş bir bebeğin henüz tam gelişmemiş karaciğeri, bilirubini giderecek kadar olgunlaşmamış olabilir. Yeni doğmuş bir bebeğin karaciğeri, bilirubini bir yetişkinin yaptığı gibi ortadan kaldıramaz. Sarılık, karaciğerin parçalayıp vücuttan atabileceğinden daha hızlı bilirubin oluştuğunda ve vücutta biriktiğinde ortaya çıkar.

Sağlıklı yenidoğanların çoğunda fizyolojik ("normal") sarılık vardır. Bunun nedeni, yenidoğanların yetişkinlerden daha fazla kan hücresine sahip olmasıdır. Bu kan hücreleri uzun süre yaşamaz, bu nedenle parçalandıklarında daha fazla bilirubin üretilir. Bu tür bir sarılık bebek doğduktan 2-4 gün sonra ortaya çıkar ve bebek 2 haftalık olduğunda geçer.

Olayın iyi tarafı, çoğu zaman yenidoğan sarılığı bebeğin karaciğeri olgunlaştıkça ve bebek beslenmeye başladıkça bilirubin vücuttan daha kolay atılır ve sarılık kendiliğinden kaybolur.

Çoğu durumda sarılık 2-3 hafta içinde kaybolur. Üç haftadan daha uzun süren sarılık, altta yatan bir hastalık durumunun belirtisi olabilir. Ek olarak, yüksek bilirubin seviyeleri bir bebeği sağırlık, beyin felci (serebral palsi) veya diğer beyin hasarları açısından risk altına sokabilir.

Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), tüm yeni doğan bebeklerin hastaneden taburcu edilmeden önce ve bebek 3 ila 5 günlük olduğunda tekrar sarılık açısından muayene edilmesini önermektedir.

Yenidoğan sarılığına ne sebep olur?

Yenidoğan sarılığına yakalanma riski en yüksek olan bebekler şunlardır:

Prematüre bebekler (37. gebelik haftasından önce doğan bebekler)

Yeterince anne sütü veya mama alamayan bebekler, ya beslenmekte zorlandıkları ya da anne sütü henüz gelmediği için

Kan grubu, annesinin kan grubu ile uyumlu olmayan bebekler (Örneğin Anne 0, Çocuk A veya B kan grubu veya Anne Rh -, çocuk ise Rh + ise)

Kan grubu annesininkiyle uyumlu olmayan bir bebek, kırmızı kan hücrelerini yok edebilecek ve bilirubin seviyelerinde ani bir yükselmeye neden olabilecek bir antikor birikimi geliştirebilir.

Yenidoğan sarılığının diğer nedenleri arasında şunlar bulunur:

Doğumda havasız kanama morarma veya iç kanamalar

Karaciğer sorunları

Yenidoğanın enfeksiyonu

Enzim eksikliği (Glukoz-6-fosfataz)

Bebeğin kırmızı kan hücrelerinde anormallik

Yenidoğan sarılığının belirtileri nelerdir?

İlk sarılık belirtisi, bebeğin cildinin ve gözlerinin sararmasıdır. Sararma doğumdan 2 ila 4 gün sonra başlayabilir ve gövdeye yayılmadan önce yüzde başlayabilir. Sarılık önce yüzden başlar, sonra göğüse, karına ve bacaklara yayılır. Sarılıklı bebeğin gözlerinin beyazı da sarı görünür, çünkü sarılık 2 mg/dl gibi düşük değerlerde olsa bile göz akı sarı gözükür. Halbuki yenidoğan sarılıkları dikkat çektiğinde genellikle 10 mg/dl'nin üzerindedir. Çok yüksek bilirubin seviyelerine sahip bebekler uykulu, huzursuz ve gevşek olabilir veya beslenme zorluğu yaşayabilir. Özellikle koyu tenli bebeklerde sarılık görülmesi zor olabilir. Emin değilseniz, bebeğinizin burnuna veya alnına hafifçe bastırın. Sarılık ise parmağınızı kaldırdığınızda cilt sarı görünecektir.

Bilirubin seviyeleri tipik olarak doğumdan 3 ila 7 gün sonra zirve yapar.

Doktora ne zaman başvurulur?

Sarılık vakalarının çoğu normaldir, ancak bazen sarılık altta yatan bir hastalık sonucu gelişmiş olabilir. Şiddetli sarılık durumunda (bilirubin sınır değerleri geçtiğinde) bilirubinin beyne geçme riski artacağından kalıcı beyin hasarına neden olabilir.

Aşağıdaki belirtileri fark ederseniz doktorunuza başvurun:

Sarılık yayılır veya daha yoğun hale gelir.

Bebeğinizin ateşi varsa.

Bebeğinizin sarılığı derinleşiyorsa.

Bebeğiniz yetersiz besleniyor, halsiz ya da uykuya eğilimli görünüyor ve tiz bir şekilde ağlıyorsa.

Yenidoğan sarılığı nasıl teşhis edilir?

Hastaneler, çoğu anne ve yenidoğanı doğumdan sonraki 72 saat içinde taburcu eder. Ebeveynlerin bebeklerini doğumdan birkaç gün sonra kontrole getirmeleri çok önemlidir çünkü bilirubin seviyeleri doğumdan 3 ila 7 gün sonra zirve yapar.

Belirgin bir sarı renk, bir bebekte sarılık olduğunu doğrular, ancak sarılık şiddetini belirlemek için ek testler gerekebilir.

Yaşamın ilk 24 saatinde sarılık gelişen bebeklerin bilirubin düzeyleri, deri testi veya kan testi yoluyla hemen ölçülmelidir.

Bir bebeğin sarılığının altta yatan bir durumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını görmek için ek testler gerekebilir. Bu, bebeğinizin tam kan sayımı (CBC), kan grubu ve Rhesus faktörü (Rh) uyumsuzluğu açısından test edilmesini içerebilir.

Ek olarak, artan kırmızı kan hücresi yıkımını kontrol etmek için bir Coombs testi yapılabilir.

Yenidoğan sarılığı nasıl tedavi edilir?

Hafif sarılık, bebeğin karaciğeri olgunlaşmaya başladığında genellikle kendiliğinden düzelir. Sık beslenme (günde 8 ila 12 kez), bebeklerin vücutlarından bilirubini atmasına yardımcı olur.

Daha şiddetli sarılık başka tedaviler gerektirebilir. Fototerapi (Işık tedavisi), bebeğinizin vücudundaki bilirubini parçalamak için ışığı kullanan yaygın ve oldukça etkili bir tedavi yöntemidir.

Fototerapide bebeğiniz mavi spektrumlu ışık altında özel bir yatağa yatırılırken sadece bebek bezi ve özel koruyucu gözlük takılır. Bebeğinizin altına bir fiber optik battaniye de yerleştirilebilir.

Çok ağır vakalarda, bilirubin değerleri çocuğun yaşına (kaç günlük olduğuna) göre kan değişim sınırlarının üzerine çıkmışsa bebeğe az miktarda kan aldığı bir kan değişimi gerekli olabilir.

Bu, bebeğin hasarlı kanını sağlıklı kırmızı kan hücreleriyle değiştirir. Bu aynı zamanda bebeğin kırmızı kan hücresi sayısını artırır ve bilirubin seviyelerini düşürür.

Yenidoğan sarılığı önlenebilir mi?

Yenidoğan sarılığını önlemenin gerçek bir yolu yok. Hamilelik sırasında kan grubunuzu test ettirebilirsiniz.

Doğumdan sonra, yenidoğan sarılığına yol açabilecek kan grubu uyumsuzluğu olasılığını dışlamak için gerekirse bebeğinizin kan grubu test edilecektir. Bebeğinizde sarılık varsa, daha şiddetli hale gelmesini önlemenin yolları vardır:

Bebeğinizin anne sütü yoluyla yeterince beslendiğinden emin olun. Bebeğinizi ilk birkaç gün günde 8-12 kez beslemek bebeğinizin susuz kalmamasını sağlar, bu da bilirubinin vücuttan daha hızlı geçmesine yardımcı olur.

Bebeğinizi mama ile besliyorsanız, bebeğinize ilk hafta her 2-3 saatte bir 30-60 ml mama verin. Erken doğmuş veya daha küçük bebekler, aynı zamanda anne sütü alan bebekler gibi daha az miktarda mama alabilir. Bebeğinizin çok az veya çok fazla mama aldığından endişeleniyorsanız veya 24 saatte en az 8 kez emzirmek için uyanmıyorsa doktorunuzla konuşun.

Bebeğinizi yaşamının ilk beş gününde ciltte ve gözlerde sararma gibi sarılık belirtilerine karşı dikkatlice izleyin.

Bebeğinizin sarılık belirtileri gösterdiğini fark ederseniz, derhal doktorunuzu arayın.

Sarılıklı yenidoğanlarda fototerapi (ışık tedavisi) ve kan değişimi sınırları aşağıdaki tablo ve grafiklerde belirtilmiştir: